Gêne: een teken van respect voor mens en dier

Toen ik klein was, kon je een vis winnen op de kermis. Als je genoeg badeendjes uit een waterbak had gevist kreeg je een goudwinde mee in een plastic zakje. Voor mij bestond er geen mooiere prijs. De ‘echte vis’ werd thuis overgeheveld in een jampot en als hij/zij/anders geluk had, enkele dagen later in een grotere bak. Zulke vissen gingen na een dag of wat dood, omdat ze van mij erg veel voer kregen. En ik was niet handig met verversen van het water. Eén keer kon mijn vader een doorgespoelde vis nog redden door snel de zwanenhals open te draaien en ja hoor: hij leefde nog. Na 48 uur rugslag ging hij alsnog dood.

Achteraf schaam ik me voor mijn gestuntel met deze vissen. Blij toe dat je tegenwoordig geen levende dieren meer kunt winnen op de kermis. Maar toen was het normaal. En toen ik studeerde, was het bijvoorbeeld heel gewoon om een onverdoofde big te leren castreren op de praktijkschool. Ook daar kijk ik niet bepaald trots op terug. Maar gegeven de onderwijssituatie, stelde ik weinig vragen bij het gekrijs. Eigenlijk begon ik mij na het afstuderen pas te schamen over bepaalde praktijken met dieren. En voor sommige handelswijzen blijf ik me generen, hoewel ze gepaard gaan met een zorgvuldige ethische afweging. Denk aan het ruimen van grote aantallen dieren uit oogpunt van ziektebestrijding. Of aan de duizelingwekkende hoeveelheden ratten, muizen en andere dieren die het leven laten bij dierproeven. Gelukkig doen we dit nooit achteloos.

"Gêne scherpt je morele kompas" - Sophie Deleu

Maar schaamte is heel persoonlijk. Waar de één van wakker ligt, heeft de ander geen moeite mee. En schaamte schuift op. Tegen de tijd dat we bepaalde dingen niet meer doen, brengt iets nieuws ons in verlegenheid. Of het vraagstuk wordt zó complex, dat wij niet om schaamte heen kunnen. Boodschappen doen is tegenwoordig best gênant. Wat wij eten moet bij voorkeur gezond, onbespoten, gevarieerd, matig, duurzaam, fair trade, lokaal, seizoensgebonden en diervriendelijk – lees: drie sterren of lijn-gevangen – zijn. We moeten rekening houden met het ontstaan van (plastic) afval, recycling, voedselverspilling, hygiëne en bewaarcondities. En dan moet het ook nog betaalbaar zijn. Kortom, ontzettend veel aspecten! Tegen de tijd dat ik bij de kassa ben, heb ik enkele tientallen compromissen gesloten met impact op mens, dier en planeet. Ik voel me bovendien bevoorrecht met mijn hogere opleiding die mij in staat stelt, deze inkopen verantwoord te kunnen doen. Dit alleen al geeft mij namelijk een extra levensverwachting van ruim tien jaar ten opzichte van de minderbedeelde medemens.

Sommige jonge dierenartsen voelen zich overweldigd door de grote verantwoordelijkheid die de uitoefening van de diergeneeskunde met zich brengt. Ik vermoed dat dit deels voortkomt uit ‘moreel perfectionisme’, gebaseerd op onbestemde schaamte. Een niet-weten waar je aan toe bent. Wat is goed en wat is fout? Hoe kan ik misstappen vermijden? Of: hoe kom ik van dat nare gevoel af? Tegen deze collega’s zou ik troostend willen zeggen: gêne scherpt je morele kompas. Het zou pas erg zijn, als je schaamteloos je vak uitoefent. Dit ongemak is juist een teken van diep respect voor mens, dier en planeet. Het is geen reden om gebukt te gaan onder schuldgevoel, meer iets om eer in te stellen. Wat wel en niet mag – of juist moet – met dieren, verandert in de loop van de tijd. Wat telkens weer van ons gevraagd wordt, is een zorgvuldige afweging van belangen. De uitkomst is zelden helemaal goed of pertinent fout. De klant of dierenliefhebber die stellig meent dat wél te weten, laat meestal een paar belangrijke aspecten buiten beschouwing.

En als je eenmaal wat ervaring hebt, kun je van schade en schande een deugd maken. Voor de vissen die ik op dodelijke wijze heb liefgehad, kan ik niet veel meer betekenen. Ook excuses hebben weinig zin. Maar ik kan samen met collega’s streven naar een veehouderij waarin dieren steeds beter aan hun eigen trekken komen, naar meer plezier voor dieren in de sport en naar gezonde en sociale gezelschapsdieren. Als een positieve, veterinaire bijdrage aan de samenleving.

Advertentie

Om te kunnen reageren op een bericht dient u ingelogd te zijn.


Inloggen