Nieuwe Europese diergezondheidsverordening per 21 april 2021

Sinds in de jaren zestig van de vorige eeuw de eerste EU-regels inzake de diergezondheid werden ingevoerd, hebben we te maken gekregen met nieuwe uitdagingen, zoals nieuwe ziekten. Ook is de omvang van de handel in dieren en dierlijke producten sterk toegenomen, zowel binnen de EU als met niet-EU-landen. Daarnaast is de huidige wetgeving bijzonder complex. De nieuwe verordening groepeert de huidige regels inzake diergezondheid (verspreid over ongeveer 50 richtlijnen en verordeningen) in één enkel wetgevingsbesluit. Dit moet helpen om dierziekten beter te voorkomen en te bestrijden en veiligheidsrisico’s op gecoördineerde wijze aan te pakken.

Wat is het doel?
Het doel was alle versnipperde Europese wetgeving over diergezondheid zo vorm te geven dat de kans op het ontstaan van onnodige verschillen in de aanpak van de diverse dierziekten zo klein mogelijk gemaakt wordt. Om die reden is ervoor gekozen om alles in een Europese verordening te gieten. Dit instrument draagt namelijk het best bij aan een integrale en geharmoniseerde aanpak in de Europese Unie.

Wat is er nieuw aan deze verordening die 21 april 2021 van kracht wordt?

• De Europese Unie is straks bevoegd om geharmoniseerde en integrale maatregelen te nemen tegen opkomende dierziekten;
• Het beleid is meer risico-gebaseerd vormgegeven met daarbij meer aandacht voor preventie. Vaccinatie is daarmee – naast van belang voor preventie – een volwaardig bestrijdingsinstrument geworden;
• De basisverantwoordelijkheden van andere houders van dieren en dierenartsen zijn beschreven.

Op welke dieren is de verordening van toepassing?
De verordening is van toepassing op verschillende categorieën land- en waterdieren. Naast dieren in de commerciële veehouderij gaat het dan om aquacultuurdieren, gezelschapsdieren, hobbydieren, dierentuindieren, circusdieren, proefdieren, wilde dieren en producten van dieren.

Tot wie is de verordening gericht?
De verordening bevat niet alleen voorschriften voor houders van dieren of exploitanten van inrichtingen, maar ook voorschriften die gericht zijn tot de lidstaten of de uitvoerende instanties van de lidstaten. Er is daarnaast een type voorschriften dat een bevoegdheid creëert  voor lidstaten zelf. Daarmee kunnen ze dan zelf maatregelen treffen of uitzonderingen aanwijzen. In enkele gevallen mogen lidstaten ook aanvullende of strengere maatregelen treffen of regels vaststellen. Tot slot: als het gaat om  de volgende onderwerpen mogen lidstaten binnen hun eigen grondgebied aanvullende of strengere maatregelen treffen:

• Regels over verantwoordelijkheden voor de diergezondheid;
• De meldingsplicht;
• Monitoringsverplichtingen;
• Registratie;
• Erkenning;
• Documentatie;
• Registers en traceerbaarheidsvoorschriften.

Maar daarbij blijft te allen tijde het uitgangspunt dat de maatregelen geen belemmering mogen vormen voor het vrije verkeer van goederen en diensten tussen lidstaten. Én de maatregelen mogen uiteraard niet in strijd zijn met de verordening.

Welke ziektecategorieën zijn opgenomen?

1. Ziekten die normaal niet in de EU voorkomen en waarvoor onmiddellijk uitroeiingsmaatregelen genomen moeten worden;
2. Ziekten die moeten worden bestreden in alle lidstaten met als doel ze in de hele EU uit te roeien;
3. Ziekten die relevant zijn voor sommige lidstaten en waarvoor maatregelen nodig zijn om te voorkomen dat zij zich verspreiden naar andere lidstaten;
4. Ziekten die maatregelen vergen om te voorkomen dat zij zich verspreiden wegens binnenkomst in de EU of verplaatsingen tussen lidstaten;
5. Ziekten die bewaking vergen binnen de EU.

Voor elke ziektecategorie gelden regels van verschillende aard:

Ad 1. Regels over paraatheid en waakzaamheid voor ziekten, ziektebestrijdingsmaatregelen en compartimentering;

Ad 2. Verplichte uitroeiing, regels over ziektevrije lidstaten en zones, compartimentering en ziektebestrijdingsmaatregelen;

Ad 3. Optionele uitroeiing, regels over ziektevrije lidstaten en zones, compartimentering en ziektebestrijdingsmaatregelen;

Ad 4. Regels over verplaatsing binnen de EU, invoer en uitvoer;

Ad 5. Regels over melding, rapportage en bewaking.

Wet Dieren
De nieuwe verordening heeft gevolgen voor de Wet Dieren. Op enkele technische punten zal deze gewijzigd moeten worden. Het voorstel is opgesteld en er zal over besloten moeten worden.  De KNMvD houdt de berichtgeving natuurlijk  in de gaten en zal erover publiceren, onder meer in het TvD.