Update ontwikkelingen vogelgriep

Het Ministerie van LNV informeert pluimveedierenartsen over de laatste ontwikkelingen rondom vogelgriep. Hoewel het rustig is wat betreft uitbraken blijft de bekende boodschap actueel: het is van het grootste belang verdenkingen snel te melden en de bioveiligheidsmaatregelen dag in dag uit te blijven toepassen. Het virus is niet weg en zal naar verwachting ook de komende maanden nog in Nederland voorkomen.

De laatste uitbraak van hoogpathogene vogelgriep (HPAI) op een pluimveehouderij in Nederland was op 1 december 2023, in Putten. Alle beperkingszones zijn opgeheven. Wel geldt nog een aantal landelijke maatregelen, waaronder de ophokplicht voor commercieel gehouden pluimvee of specifieke risicovogels en afschermplicht voor niet-commercieel gehouden risicovogels. Er geldt ook een bezoekersverbod voor vogelverblijfplaatsen op commerciële bedrijven. De laatste versie staat op de website ‘wetten.overheid.nl’[1].

Hoewel het rustig is wat betreft uitbraken zijn er wel geregeld verdenkingen bij gehouden pluimvee. Houders en dierenartsen zijn nog steeds zeer alert zijn en verdenkingen snel melden. Ook worden er nog besmette wilde vogels gevonden, zij het dat het aantal veel lager is dan vorig jaar. Dat is zowel gunstig voor de wildevogelpopulaties, als voor wilde zoogdieren, als voor pluimveehouderijen.

Varianten HPAI H5N1

Er zijn nu meerdere varianten van het HPAI H5N1 virus die zijn aangetroffen in zowel wilde vogels als bij gehouden vogels. Het is niet bekend of deze minder besmettelijk zijn voor vogels, of dat er andere verklaringen zijn voor het feit dat er nu minder virus lijkt te circuleren en dat er betrekkelijk weinig uitbraken zijn geweest het afgelopen najaar. Het is niet te voorspellen wat de komende maanden op ons afkomt. Het virus kan weer muteren en het is ook mogelijk dat met de vogeltrek andere varianten naar Nederland worden gebracht. Daarom blijft de bekende boodschap belangrijk: het is van het grootste belang verdenkingen snel te melden en de bioveiligheidsmaatregelen dag in dag uit te blijven toepassen. Het virus is niet weg en zal naar verwachting ook de komende maanden nog in Nederland voorkomen.

In andere landen in Europa zijn ook minder uitbraken dan in het najaar van 2023, maar er komen wel nog uitbraken voor. In onder andere Duitsland, Frankrijk, Denemarken, Hongarije, België, Polen, Bulgarije, Zweden en het Verenigd Koninkrijk vinden af en toe uitbraken plaats.

Kwartaalrapportage European Food Safety Authority

De European Food Safety Authority (EFSA) rapporteert ieder kwartaal over de vogelgriepsituatie wereldwijd. Het laatste rapport is in december 2024 gepubliceerd.[2] De meeste uitbraken op houderijen lijken separate introducties. Ook geven de EFSA-deskundigen een beoordeling van het humane risico voor besmetting. Dat risico wordt hetzelfde ingeschat als de vorige keer, nl. laag tot matig voor professionals en anderen die worden blootgesteld aan virus.

Naast EFSA maakt LNV ook gebruik van de deskundigheid van de Deskundigengroep Dierziekten. Deze wordt geregeld om een duiding van de situatie gevraagd en om een risicobeoordeling. Mede op basis daarvan bekijken wij of er extra maatregelen moeten worden opgelegd, of juist maatregelen kunnen worden opgeheven. Zij beoordelen het risico op besmetting van een pluimveebedrijf als de ophokplicht niet van toepassing zou zijn op matig tot hoog. Hun verslag staat op de website van de deskundigengroep.[3] Voor LNV is er geen reden om op grond van deze beoordeling maatregelen op te heffen of in te stellen. Bij deze inschatting van het risico vindt LNV het niet verantwoord de ophokplicht in te trekken. Dit is in lijn met het beleid van de afgelopen jaren.

Om meer in te zetten op preventie van uitbraken heeft de minister vorig jaar een intensiveringsplan preventie vogelgriep opgesteld. Op 29 januari jl. heeft de minister van LNV de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang in het traject. Er zijn talloze acties in gang gezet, op drie fronten: humane gezondheid, wilde vogels en gehouden dieren.[4]

Zolang het virus nog circuleert, blijft voor een goede preventie en bestrijding het in acht nemen van bioveiligheidsmaatregelen essentieel. Daarnaast is ook het snel melden een belangrijk middel om de infectie snel en effectief te kunnen bestrijden. Die bioveiligheidsmaatregelen zijn niet alleen van toepassing op bedrijven, maar gelden evenzeer voor toeleverende bedrijven, of vervoerders van producten van pluimvee vanaf de bedrijven.

[1] Artikel 3.4 Regeling veterinaire maatregelen specifieke dierziekten of zoönoses. wetten.nl – Regeling – Regeling veterinaire maatregelen specifieke dierziekten of zoönosen – BWBR0045051 (overheid.nl)[2]https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/8539#:~:text=Between%202%20September%20and%201,across%2023%20countries%20in%20Europe.
[3] www.deskundigengroepdierziekten.nl
[4] https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2024Z01299&did=2024D02982