Updates mond-en-klauwzeer (MKZ): media berichten over nieuwe besmettingen Slowakije
Dit bericht wordt bijgewerkt zodra er nieuwe informatie is. Laatste update 22 maart 2025 10:00 uur.
Media berichten over nieuwe besmettingen Slowakije
Diverse media berichten over drie bedrijven in Slowakije waar MKZ zou zijn vastgesteld. Vooralsnog heeft het ministerie van LVVN dit nog niet bevestigd, Een van de bedrijven ligt binnen het beperkingsgebied van de besmetting die op 7 maart in Hongarije werd vastgesteld. Meer is te lezen op Nieuwe Oogst, en Veeteelt.
De KNMvD zal dit liveblog bijwerken zodra er officiële informatie komt vanuit het ministerie van LVVN.
Update: MKZ-uitbraak in Hongarije – geen nieuwe besmettingen
22 maart 2025 – 17:00 uur
Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) heeft vandaag gemeld dat er, na de uitbraak in Hongarije, geen nieuwe besmettingen zijn vastgesteld.
Negatieve testresultaten in Nederland
Twee zendingen schapen uit Slowakije zijn de afgelopen weken in Nederland aangekomen. Het ontvangende bedrijf werd tijdelijk door de NVWA geblokkeerd en is afgelopen donderdag bezocht voor monsterafname. De NVWA heeft daarbij opnieuw géén klinische verschijnselen bij de dieren waargenomen en de afgenomen bloedtesten (PCR én ELISA/VNT) zijn allen negatief. Het betreffende bedrijf is inmiddels weer vrijgegeven.
Geen nieuwe uitbraken in Hongarije en Slowakije
Vanuit Hongarije (en Slowakije) blijft het nieuws dat de uitbraak beperkt blijft tot één bedrijf, er zijn geen nieuwe uitbraken gevonden. Alle contactbedrijven en bedrijven binnen een straal van 3 kilometer zijn onderzocht en er zijn geen besmettingen gevonden. Een verdachte melding in Hongarije bleek na testen ook negatief op MKZ.
Verschillende stammen in Hongarije en Duitsland
De uitbraak in Hongarije betreft serotype O-Panasia 2, maar is een andere stam dan die in Duitsland. De stam vertoont gelijkenissen met een ooit in Pakistan gerapporteerde variant. Hoe het virus Hongarije heeft bereikt, is nog niet duidelijk.
Mond- en klauwzeer (MKZ) vastgesteld in Hongarije
7 maart 2025
Gisteravond heeft Hongarije een besmetting met het mond- en klauwzeervirus (MKZ) gemeld op een melkveebedrijf in de regio Kisbajcs, nabij de Slowaakse grens. Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) heeft deze situatie bevestigd en verstrekt onderstaande actuele informatie:
Actuele situatie in Hongarije
De besmetting is vastgesteld op een melkveebedrijf met 1.418 runderen. De eerste symptomen werden op 3 maart waargenomen bij een groep vaarzen, die verminderde eetlust en speekselvloed vertoonden. Op 5 maart constateerde de dierenarts blaasjes, laesies en koorts, waarna het bedrijf direct werd geblokkeerd. Op 6 maart werd de besmetting officieel bevestigd door laboratoriumonderzoek.
De Hongaarse autoriteiten hebben in lijn met de Europese diergezondheidsverordening (EU 2020/687) het bedrijf geruimd en een beperkingszone ingesteld. Binnen dit gebied geldt een vervoersverbod en zijn tentoonstellingen, verzamelingen van dieren en toeristische dierlocaties gesloten tot minimaal 17 maart 2025. Ook wordt onderzocht of wilde evenhoevigen besmet zijn geraakt.
Risico voor Nederland en maatregelen
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft een risicoanalyse uitgevoerd om te beoordelen of het virus zich vanuit Hongarije naar Nederland heeft verspreid. Er zijn sinds medio januari 2025 geen transporten met runderen of varkens vanuit de besmette regio naar Nederland geweest, met uitzondering van een slachtzending. Onderzoek naar de aanvoer van schapen en geiten loopt nog. De NVWA onderzoekt via TRACES en I&R mogelijke indirecte transporten.
LVVN roept de sector op om informatie over diertransporten uit Hongarije die niet direct via TRACES traceerbaar zijn, zoals via verzamelcentra, te melden bij de NVWA. De recente uitbraken onderstrepen de kwetsbaarheid van de Europese veestapel voor dierziekten en benadrukken de noodzaak van waakzaamheid onder dierenartsen en veehouders.
Oproep Nederlandse dierenartsen
Dierenartsen wordt dringend verzocht om:
- Verdenkingen van MKZ direct te melden bij de NVWA.
- Strikte bioveiligheidsmaatregelen te hanteren.
- Dierhouders te adviseren om geen dierlijke producten mee te nemen uit landen met MKZ-besmettingen.
- Extra aandacht te besteden aan symptomen bij evenhoevigen, zoals blaren in de bek en op de klauwen, speekselvloed en verminderde eetlust.
- Te zorgen voor correcte reiniging en ontsmetting (R&O) van veewagens uit Hongarije, zoals verplicht volgens Artikel 6.3 van de Regeling veterinaire maatregelen specifieke dierziekten of zoönosen.
De nadruk hierbij ligt op:
- de reiniging van vervoermiddelen met (lauw)warm water te doen, in combinatie met een schuimreiniger, in plaats van alleen met koud water.
- de ontsmetting van vervoermiddelen met toegelaten en werkzame ontsmettingsmiddelen te doen, om het MKZ-virus af te doden c.q. af te weren.
- voor het R&O-proces van veewagens uitsluitend leidingwater te gebruiken, in verband met de gegarandeerde kwaliteit van het water.
Op de website van de NVWA staat een lijst met toegelaten ontsmettingsmiddelen tegen MKZ-virus.
De verschijnselen van MKZ bij evenhoevigen
Bij schapen en geiten verloopt de ziekte meestal vrij mild. Bij rundvee en varkens kunnen de gevolgen veel ernstiger zijn. De ziekte begint in en rond de bek en aan de klauwen. Dieren hebben koorts, maken een zieke indruk, eten minder en vertonen blaren, onder andere op de rand van huid en klauw in de tussenklauwspleet, en op de tong en in de mond. Bij runderen daalt de melkproductie sterk en de dieren gaan kwijlen. Besmette volwassen dieren zullen in het algemeen niet sterven aan de ziekte, maar bij jonge dieren komen soms sterftepercentages voor van 100%.
Op de websites van Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) en de Gezondheidsdienst voor Dieren (Royal GD) is meer informatie over MKZ beschikbaar.
KNMvD houdt de situatie nauwlettend in de gaten en werkt dit bericht bij in het geval er nieuws is.
Afvoer- en bezoekersverbod voor vleeskalverbedrijven opgeheven
24 januari 2025
Het afvoer- en bezoekersverbod voor vleeskalverbedrijven in Nederland is opgeheven. Dat maakte minister Femke Marije Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) vandaag bekend. Uit laboratoriumonderzoek is gebleken dat er geen actieve besmettingen met mond-en-klauwzeer (MKZ) zijn aangetroffen.
Onderzoek onder duizenden dieren
Uit tests bij 3754 dieren die sinds december vanuit Brandenburg naar Nederland kwamen, is geen MKZ-virus aangetroffen. De uitslagen van de laatste 17 monsters worden begin volgende week verwacht.
Beperkingen alleen nog voor enkele bedrijven
Voor 12 bedrijven waarvan nog niet alle testresultaten bekend zijn, blijven de beperkingen voorlopig gelden. Zodra alle testuitslagen binnen zijn en deze gunstig blijken, worden ook deze bedrijven vrijgegeven.
Lessen voor de toekomst
De minister benadrukt het belang van goede voorbereiding op dierziekten. Ze roept alle betrokken partijen op om de afgelopen weken gezamenlijk te evalueren, zodat Nederland in de toekomst nog beter voorbereid is op dergelijke situaties. Tot slot sprak ze haar dank uit aan iedereen die zich heeft ingezet tijdens deze crisis.
Wat betekent dit voor de sector?
Vleeskalverhouders kunnen hun werkzaamheden grotendeels hervatten. De NVWA zal de bedrijven waar nog onzekerheid bestaat blijven informeren. Naar verwachting zijn begin volgende week alle uitslagen bekend.
Geen MKZ-virus aangetroffen in Nederland: onderzoeken nog gaande
17 januari 2025
Tot nu toe geen signalen van MKZ in Nederland
15 januari 2025
Tot op heden zijn er geen signalen dat er mond-en-klauwzeer (MKZ) in Nederland is. Dat schrijft minister Wiersma vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Ook in Duitsland is, naast de besmetting op het bedrijf met de waterbuffels, geen MKZ aangetroffen bij andere bedrijven. Het is nog onduidelijk hoe de waterbuffels besmet zijn geraakt. Als mogelijke bron van de infectie worden etensresten uit het buitenland genoemd, die zijn achtergelaten in het natuurgebied waar de buffels verbleven.
De Deskundigengroep Dierziekte heeft op verzoek van de minister een risicobeoordeling opgesteld. Hierin worden twee scenario’s beschreven. Het eerste scenario gaat ervan uit dat het waterbuffelbedrijf het eerste en enige besmette bedrijf is. In dat geval wordt het risico op insleep naar Nederland, gezien de beperkte contacten van het waterbuffelbedrijf, als laag tot zeer laag ingeschat. Het tweede scenario is dat er meer bedrijven besmet zijn. In dat geval wordt het risico op insleep als matig beoordeeld vanwege mogelijke (indirecte) dierbewegingen. Op dit moment is nog niet duidelijk welk van de twee scenario’s het meest waarschijnlijk is. De Deskundigengroep schat de kans klein, maar niet uitgesloten, dat MKZ al vóór 11 januari – toen in Duitsland maatregelen van kracht werden – in Nederland is ingesleept.
Waakzaamheid
De deskundigen roepen houders en hun dierenartsen op om zeer waakzaam te zijn. Om de kennis van veehouders, handelaren en dierenartsen te vergroten, is op 15 januari om 15:00 uur een webinar georganiseerd door Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research.
Monsters
De NVWA heeft inmiddels alle bedrijven bezocht waar de geïmporteerde kalveren verblijven, evenals twee andere rundveebedrijven. Hierbij zijn monsters afgenomen. Op geen van deze bedrijven heeft de NVWA klinische verschijnselen waargenomen. Uit de eerste 125 onderzochte monsters is geen MKZ naar voren gekomen. Voor zover bekend zijn er geen varkenstransporten geweest vanuit de Duitse deelstaat waar de besmetting is vastgesteld. Wel zijn schapen naar één bedrijf gebracht. Dit bedrijf is geblokkeerd, en de schapen worden onderzocht.
Vaccinatie
De minister meldt in haar brief dat noodvaccinatie als maatregel is opgenomen in het beleidsdraaiboek. Bij een uitbraak kunnen alle gevoelige dieren binnen een straal van 2 kilometer rond de besmettingshaard worden gevaccineerd. Hierdoor wordt het preventief ruimen van gezonde dieren zoveel mogelijk voorkomen. Een fabrikant heeft aangegeven binnen zes dagen 100.000 vaccins voor MKZ-serotype O te kunnen leveren. De minister heeft deze bestelling uit voorzorg geplaatst. Een gevolg van vaccinatie is dat er beperkingen gelden voor het vervoer van levende dieren, rauwe melk en rauw vlees naar andere lidstaten.
Meer informatie hierover leest u in de kamerbrief.
15 januari: Webinar mond-en-klauwzeer van Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research (WBVR)
14 januari 2025
Mond-en-klauwzeer (MKZ) is een besmettelijke dierziekte die uitsluitend evenhoevige dieren treft. De recente MKZ-uitbraak in Duitsland heeft veel vragen opgeroepen bij veehouders en dierenartsen. Om deze vragen te beantwoorden en onze kennis en ervaringen te delen, organiseren Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) een informatief webinar. Het webinar is na afloop terug te kijken via de dossierpagina mond-en-klauwzeer van GD.
Datum: woensdag 15 januari
Tijd: 15.00 uur
Programma
Tijdens het webinar komen de volgende onderwerpen aan bod:
Stand van zaken MKZ-uitbraak in Duitsland: virus (typering en serotype) en vaccinatiestrategie | Spreker: Aldo Dekker, MKZ-onderzoeker bij Wageningen Bioveterinary Research (onderdeel van Wageningen University & Research)
Dierziekte-informatie: klinische verschijnselen bij rundvee, kleine herkauwers en varkens, ziekteverloop en bedrijfshygiëne | Spreker: Emma Strous, landbouwhuisdierenarts en Europees specialist Royal GD
Hygiëneprotocol NVWA voor bezoek vleeskalverbedrijven
14 januari 2025
Het bezoekersverbod op klaverbedrijven heeft enkele uitzonderingen, waaronder noodzakelijke bezoeken van een dierenarts. Daarbij wordt gevraagd om hygiënemaatregelen te nemen. De NVWA heeft daarvoor vandaag een protocol gepubliceerd. Uitgangspunt hiervan is ‘schoon komen en schoon gaan‘. In het protocol staan maatregelen omtrent kleding, schoeisel, voertuigen en het gebruik van materiaal dat het kalverbedrijf opkomt en verlaat.
Afvoer- en bezoekersverbod vleeskalverbedrijven
12 januari 2025
Minister Wiersma (LVVN) heeft preventieve maatregelen aangekondigd om eventuele verspreiding van MKZ in Nederland te voorkomen. Uit inventarisatie van de NVWA blijkt dat er sinds 1 december 2024 ruim 3600 kalveren uit de deelstaat Brandenburg via verzamellocaties via Duitsland naar Nederland zijn gekomen. Deze kalveren bevinden zich op 125 houderijen in Nederland. De NVWA doet de komende dagen onderzoek naar de eventuele aanwezigheid van MKZ op de betreffende bedrijven. De minister heeft uit voorzorg een aantal maatregelen getroffen om mogelijke verspreiding te voorkomen. Zo mogen vleeskalveren enkel bedrijven nog verlaten indien ze direct naar het slachthuis gaan, waarbij een strikt hygiëneprotocol gehandhaaft moet worden.
Daarnaast is er per direct een bezoekersverbod ingesteld op de bedrijven. Dierenartsen zijn daarop uitgezonderd, maar moeten uiteraard ook hygiënemaatregelen treffen wanneer zij bedrijven bezoeken.
Lees meer in de brief van Minister Wiersma aan de Tweede Kamer
Negatief geteste BTV-monsters worden gecheckt op MKZ
11 januari 2025
Minister Wiersma van LVVN heeft in een brief aan de Tweede Kamer een update gegeven over de situatie rondom de MKZ-besmetting in Duitsland. In de brief geeft ze aan dat er aanwijzigingen zijn dat er mogelijk indirecte importen hebben plaatsgevonden uit het gebied in Duitsland waar de besmetting is vastgesteld. In de brief staat dat als dit het geval blijkt, deze bedrijven in Nederland worden geblokkeerd en nader onderzocht. Er wordt door de NVWA verder gekeken naar de invoer van dieren of producten uit de betreffende deelstaat.
Daarnaast heeft de minister Wageningen Bioveterinary Research opdracht gegeven om opnieuw te kijken naar monsters die ingestuurd zijn ten behoeve van blauwtongdiagnostiek, maar negatief zijn getest, opnieuw te testen op de aanwezigheid van MKZ.
Lees de gehele kamerbrief hier.
Mond-en-klauwzeer bij waterbuffels in Duitsland, nabij Berlijn
10 januari 2025
Voor het eerst in jaren is er in Duitsland een uitbraak van mond-en-klauwzeer (MKZ). Drie waterbuffels in een boerderij in de plaats Hönow bij Berlijn zijn doodgegaan als gevolg van de ziekte, blijkt uit onderzoek.
Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselkwaliteit en Natuur (LVVN) zegt dat er -zoals gebruikelijk -naar aanleiding van deze berichten een risicoanalyse is uitgevoerd door de NVWA, om te beoordelen hoe groot het risico is dat MKZ-virus in de afgelopen periode vanuit het besmette gebied in Duitsland naar Nederland kan zijn verplaatst, Hierbij is gekeken naar transporten met voor MKZ gevoelige dieren (rundvee, varkens, kleine herkauwers) en hun (levende) producten. Deze analyse laat zien dat er sinds 1 december 2024 geen transporten met dieren of levende producten van dieren vanuit de deelstaat Brandenbrug naar Nederland zijn geweest. Echter, er zijn meerdere routes van besmetting mogelijk. NVWA zal met behulp van TRACES en I&R nog nauwkeuriger kijken naar eventuele contacten met Brandenburg.
Geen transport in de getroffen regio
De deelstaat Brandenburg heeft een 3-km beschermings- en 10-km bewakingsgebied ingesteld. Verder is een standstill afgekondigd van 72 uur in de gehele deelstaat en worden alle bijhorende maatregelen volgens EU-verordening 2020/687 geïmplementeerd, zoals tracering van contacten met het getroffen bedrijf en bioveiligheidsmaatregelen op de getroffen locatie. Ook is een epidemiologisch onderzoek gestart. Ten slotte loopt het onderzoek nog naar welke MKZ-stam/type het betreft. Deze informatie kan helpen om te bepalen hoe het virus mogelijk is geïntroduceerd.
Wees alert
Het ministerie roept veehouders en dierenartsen om alert te zijn en om verdenkingen te melden bij het Landelijk meldpunt dierziekten van de NVWA via telefoonnummer 045 – 546 31 88. Verder is het van groot belang maximaal bioveiligheid in acht te nemen, zeker bij (handels)contacten met Duitsland, vooral met de regio rondom Hönow.
Klinische verschijnselen
Bij schapen en geiten verloopt de ziekte meestal vrij mild. Bij rundvee en varkens kunnen de gevolgen veel ernstiger zijn. De ziekte begint in en rond de bek en aan de klauwen. Dieren hebben koorts, maken een zieke indruk, eten minder en vertonen blaren, onder andere op de rand van huid en klauw in de tussenklauwspleet, en op de tong en in de mond. Bij runderen daalt de melkproductie sterk en de dieren gaan kwijlen. Besmette volwassen dieren zullen in het algemeen niet sterven aan de ziekte, maar bij jonge dieren komen soms sterftepercentages voor van 100%.
Op de websites van Wageningen Universiteit & Research en de Gezondheidsdienst voor Dieren (Royal GD) staat meer informatie, onder andere over de klinische verschijnselen.
De KNMvD houdt de situatie nauwlettend in de gaten en zal contact houden met relevante instanties. Mochten er nieuwe ontwikkelingen zijn, dan houden wij leden uiteraard op de hoogte.
