Dit bericht wordt bijgewerkt zodra er nieuwe informatie is. Laatste update 15 januari 2025 11:00 uur. 

Tot nu toe geen signalen van MKZ in Nederland

15 januari 2025

Tot op heden zijn er geen signalen dat er mond-en-klauwzeer (MKZ) in Nederland is. Dat schrijft minister Wiersma vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Ook in Duitsland is, naast de besmetting op het bedrijf met de waterbuffels, geen MKZ aangetroffen bij andere bedrijven. Het is nog onduidelijk hoe de waterbuffels besmet zijn geraakt. Als mogelijke bron van de infectie worden etensresten uit het buitenland genoemd, die zijn achtergelaten in het natuurgebied waar de buffels verbleven.

De Deskundigengroep Dierziekte heeft op verzoek van de minister een risicobeoordeling opgesteld. Hierin worden twee scenario’s beschreven. Het eerste scenario gaat ervan uit dat het waterbuffelbedrijf het eerste en enige besmette bedrijf is. In dat geval wordt het risico op insleep naar Nederland, gezien de beperkte contacten van het waterbuffelbedrijf, als laag tot zeer laag ingeschat. Het tweede scenario is dat er meer bedrijven besmet zijn. In dat geval wordt het risico op insleep als matig beoordeeld vanwege mogelijke (indirecte) dierbewegingen. Op dit moment is nog niet duidelijk welk van de twee scenario’s het meest waarschijnlijk is. De Deskundigengroep schat de kans klein, maar niet uitgesloten, dat MKZ al vóór 11 januari – toen in Duitsland maatregelen van kracht werden – in Nederland is ingesleept.

Waakzaamheid

De deskundigen roepen houders en hun dierenartsen op om zeer waakzaam te zijn. Om de kennis van veehouders, handelaren en dierenartsen te vergroten, is op 15 januari om 15:00 uur een webinar georganiseerd door Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research.

Monsters

De NVWA heeft inmiddels alle bedrijven bezocht waar de geïmporteerde kalveren verblijven, evenals twee andere rundveebedrijven. Hierbij zijn monsters afgenomen. Op geen van deze bedrijven heeft de NVWA klinische verschijnselen waargenomen. Uit de eerste 125 onderzochte monsters is geen MKZ naar voren gekomen. Voor zover bekend zijn er geen varkenstransporten geweest vanuit de Duitse deelstaat waar de besmetting is vastgesteld. Wel zijn schapen naar één bedrijf gebracht. Dit bedrijf is geblokkeerd, en de schapen worden onderzocht.

Vaccinatie

De minister meldt in haar brief dat noodvaccinatie als maatregel is opgenomen in het beleidsdraaiboek. Bij een uitbraak kunnen alle gevoelige dieren binnen een straal van 2 kilometer rond de besmettingshaard worden gevaccineerd. Hierdoor wordt het preventief ruimen van gezonde dieren zoveel mogelijk voorkomen. Een fabrikant heeft aangegeven binnen zes dagen 100.000 vaccins voor MKZ-serotype O te kunnen leveren. De minister heeft deze bestelling uit voorzorg geplaatst. Een gevolg van vaccinatie is dat er beperkingen gelden voor het vervoer van levende dieren, rauwe melk en rauw vlees naar andere lidstaten.

Meer informatie hierover leest u in de kamerbrief.

15 januari: Webinar mond-en-klauwzeer van Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research (WBVR)

14 januari 2025

Mond-en-klauwzeer (MKZ) is een besmettelijke dierziekte die uitsluitend evenhoevige dieren treft. De recente MKZ-uitbraak in Duitsland heeft veel vragen opgeroepen bij veehouders en dierenartsen. Om deze vragen te beantwoorden en onze kennis en ervaringen te delen, organiseren Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) een informatief webinar. Het webinar is na afloop terug te kijken via de dossierpagina mond-en-klauwzeer van GD.

Datum: woensdag 15 januari
Tijd: 15.00 uur

Programma

Tijdens het webinar komen de volgende onderwerpen aan bod:

Stand van zaken MKZ-uitbraak in Duitsland: virus (typering en serotype) en vaccinatiestrategie | Spreker: Aldo Dekker, MKZ-onderzoeker bij Wageningen Bioveterinary Research (onderdeel van Wageningen University & Research)
Dierziekte-informatie: klinische verschijnselen bij rundvee, kleine herkauwers en varkens, ziekteverloop en bedrijfshygiëne | Spreker: Emma Strous, landbouwhuisdierenarts en Europees specialist Royal GD

Meer informatie & aanmelden

Hygiëneprotocol NVWA voor bezoek vleeskalverbedrijven

14 januari 2025

Het bezoekersverbod op klaverbedrijven heeft enkele uitzonderingen, waaronder noodzakelijke bezoeken van een dierenarts. Daarbij wordt gevraagd om hygiënemaatregelen te nemen. De NVWA heeft daarvoor vandaag een protocol gepubliceerd. Uitgangspunt hiervan is ‘schoon komen en schoon gaan‘. In het protocol staan maatregelen omtrent kleding, schoeisel, voertuigen en het gebruik van materiaal dat het kalverbedrijf opkomt en verlaat.

Bekijk het protocol hier

Afvoer- en bezoekersverbod vleeskalverbedrijven

12 januari 2025

Minister Wiersma (LVVN) heeft preventieve maatregelen aangekondigd om eventuele verspreiding van MKZ in Nederland te voorkomen. Uit inventarisatie van de NVWA blijkt dat er sinds 1 december 2024 ruim 3600 kalveren uit de deelstaat Brandenburg via verzamellocaties via Duitsland naar Nederland zijn gekomen. Deze kalveren bevinden zich op 125 houderijen in Nederland. De NVWA doet de komende dagen onderzoek naar de eventuele aanwezigheid van MKZ op de betreffende bedrijven. De minister heeft uit voorzorg een aantal maatregelen getroffen om mogelijke verspreiding te voorkomen. Zo mogen vleeskalveren enkel bedrijven nog verlaten indien ze direct naar het slachthuis gaan, waarbij een strikt hygiëneprotocol gehandhaaft moet worden.

Daarnaast is er per direct een bezoekersverbod ingesteld op de bedrijven. Dierenartsen zijn daarop uitgezonderd, maar moeten uiteraard ook hygiënemaatregelen treffen wanneer zij bedrijven bezoeken.

Lees meer in de brief van Minister Wiersma aan de Tweede Kamer

Negatief geteste BTV-monsters worden gecheckt op MKZ

11 januari 2025

Minister Wiersma van LVVN heeft in een brief aan de Tweede Kamer een update gegeven over de situatie rondom de MKZ-besmetting in Duitsland. In de brief geeft ze aan dat er aanwijzigingen zijn dat er mogelijk indirecte importen hebben plaatsgevonden uit het gebied in Duitsland waar de besmetting is vastgesteld. In de brief staat dat als dit het geval blijkt, deze bedrijven  in Nederland worden geblokkeerd en nader onderzocht. Er wordt door de NVWA verder gekeken naar de invoer van dieren of producten uit de betreffende deelstaat.

Daarnaast heeft de minister Wageningen Bioveterinary Research opdracht gegeven om opnieuw te kijken naar monsters die ingestuurd zijn ten behoeve van blauwtongdiagnostiek, maar negatief zijn getest, opnieuw te testen op de aanwezigheid van MKZ.

Lees de gehele kamerbrief hier.

Mond-en-klauwzeer bij waterbuffels in Duitsland, nabij Berlijn

10-januari 2025

Voor het eerst in jaren is er in Duitsland een uitbraak van mond-en-klauwzeer (MKZ). Drie waterbuffels in een boerderij in de plaats Hönow bij Berlijn zijn doodgegaan als gevolg van de ziekte, blijkt uit onderzoek.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselkwaliteit en Natuur (LVVN) zegt dat er -zoals gebruikelijk -naar aanleiding van deze berichten een risicoanalyse is uitgevoerd door de NVWA, om te beoordelen hoe groot het risico is dat MKZ-virus in de afgelopen periode vanuit het besmette gebied in Duitsland naar Nederland kan zijn verplaatst, Hierbij is gekeken naar transporten met voor MKZ gevoelige dieren (rundvee, varkens, kleine herkauwers) en hun (levende) producten. Deze analyse laat zien dat er sinds 1 december 2024 geen transporten met dieren of levende producten van dieren vanuit de deelstaat Brandenbrug naar Nederland zijn geweest. Echter, er zijn meerdere routes van besmetting mogelijk. NVWA zal met behulp van TRACES en I&R nog nauwkeuriger kijken naar eventuele contacten met Brandenburg.

Geen transport in de getroffen regio

De deelstaat Brandenburg heeft een 3-km beschermings- en 10-km bewakingsgebied ingesteld. Verder is een standstill afgekondigd van 72 uur in de gehele deelstaat en worden alle bijhorende maatregelen volgens EU-verordening 2020/687 geïmplementeerd, zoals tracering van contacten met het getroffen bedrijf en bioveiligheidsmaatregelen op de getroffen locatie. Ook is een epidemiologisch onderzoek gestart. Ten slotte loopt het onderzoek nog naar welke MKZ-stam/type het betreft. Deze informatie kan helpen om te bepalen hoe het virus mogelijk is geïntroduceerd.

Wees alert

Het ministerie roept veehouders en dierenartsen om alert te zijn en om verdenkingen te melden bij het Landelijk meldpunt dierziekten van de NVWA via telefoonnummer 045 – 546 31 88. Verder is het van groot belang maximaal bioveiligheid in acht te nemen, zeker bij (handels)contacten met Duitsland, vooral met de regio rondom Hönow.

Klinische verschijnselen

Bij schapen en geiten verloopt de ziekte meestal vrij mild. Bij rundvee en varkens kunnen de gevolgen veel ernstiger zijn. De ziekte begint in en rond de bek en aan de klauwen. Dieren hebben koorts, maken een zieke indruk, eten minder en vertonen blaren, onder andere op de rand van huid en klauw in de tussenklauwspleet, en op de tong en in de mond. Bij runderen daalt de melkproductie sterk en de dieren gaan kwijlen. Besmette volwassen dieren zullen in het algemeen niet sterven aan de ziekte, maar bij jonge dieren komen soms sterftepercentages voor van 100%.
Op de websites van Wageningen Universiteit & Research en de Gezondheidsdienst voor Dieren (Royal GD) staat meer informatie, onder andere over de klinische verschijnselen.

De KNMvD houdt de situatie nauwlettend in de gaten en zal contact houden met relevante instanties. Mochten er nieuwe ontwikkelingen zijn, dan houden wij leden uiteraard op de hoogte.