Vraag van de week: wist je dat je als werkgever een waarschuwings- en instructieplicht hebt?

Moet je een 50-jarige dakdekker echt nog instructies geven over het gebruik van een ladder?

Wat het verband is tussen een dierenarts en een dakdekker? Beide professionals kunnen in de uitoefening van hun werkzaamheden arbeidsongeschikt raken. En zowel werkgevers als werknemers hebben te maken met rechten en plichten als het gaat om veilige arbeidsomstandigheden. Wat als er een ongeval gebeurt? Wie is er aansprakelijk: werkgever of werknemer?

Wat kunnen we leren van deze zaak?

In deze zaak, die voor de rechter in Noord-Holland kwam, ging het om een 50-jarige dakdekker die van een ladder gevallen was en daarbij knieletsel opgelopen had. De werknemer stelt dat zijn werkgever aansprakelijk is. De werkgever denkt daar anders over.

Wie is aansprakelijk?

Volgens de wet is de werkgever aansprakelijk voor schade die de werknemer lijdt in de uitoefening van zijn werkzaamheden. Tenzij de werkgever aantoont dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan, of dat sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Dit betekent dat een werknemer moet stellen, en bij betwisting moet bewijzen, dat hij de schade heeft geleden tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden. Maar hij hoeft niet te bewijzen hoe het ongeval gebeurd is of wat daarvan de oorzaak is. Als vaststaat dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade geleden heeft, dan moet de werkgever bewijzen dat hij als werkgever aan zijn zorgplicht heeft voldaan dan wel dat er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.

Zorgplicht

In deze zaak lag vast dat de werknemer schade had geleden in de uitoefening van zijn werkzaamheden. De aansprakelijkheid van de werkgever is daarmee in beginsel een gegeven. De werkgever moet dan dus bewijzen dat hij aan de zorgplicht heeft voldaan. Een werkgever is verplicht om de werkplek en gereedschappen zodanig in te richten en te onderhouden en voor het verrichten van de arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig om te voorkomen dat een werknemer in de uitoefening van zijn werk schade lijdt. De zorgplicht vereist dus een hoog veiligheidsniveau en bovendien dient een werkgever een op de situatie toegesneden toezicht te houden op een behoorlijke naleving van de door hem gegeven instructies.

Geen aantoonbare veiligheidsinstructies

De werkgever had wel degelijk een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E). Daarin was ook aandacht voor o.a. het valgevaar als beroepsrisico. Als maatregel werd genoemd het geven van goede en aantoonbare veiligheidsinstructies aan de werknemers. Echter toen de rechter vroeg of de werkgever de werknemer goede veiligheidsinstructies had gegeven, luidde het antwoord dat men het niet nodig vond om een werknemer van 50 jaar trapinstructies te geven. Met dit argument veegde de rechter de vloer aan. De werkgever heeft wel degelijk een waarschuwings- en instructieplicht, zo blijkt uit de RI&E van de werkgever zelf. Het vallen van een ladder wordt daarin als specifiek beroepsrisico genoemd en het zorgen voor goede veiligheidsinstructies en toezien op de naleving daarvan als te nemen maatregel opgenomen. Dus waarom zou van de werkgever redelijkerwijs niet gevraagd kunnen worden dat hij de in de RI&E genoemde maatregelen treft?

Zorgplichtschending

Kortom, de werkgever heeft niet voldaan aan de zorgplicht en daarmee is het causaal verband tussen de tekortkoming van de werkgever en het ongeval een gegeven. Ook is de rechter van mening dat het causaal verband tussen de zorgplichtschending en de schade aanwezig is. En alhoewel de rechter met de werkgever van mening is dat het eenvoudig misstapen bij het afdalen van een ladder in de praktijk niet of nauwelijks te voorkomen is, had de werkgever eenvoudig instructies moeten en kunnen geven.

Beperk de risico’s en licht je medewerkers voor

Gezien de strenge rechtspraak op dit gebied ben je als werkgever al zeer snel aansprakelijk voor schade die je werknemers lijden bij het verrichten van hun gebruikelijke werkzaamheden. Ook in de dierenartsenpraktijk liggen ongelukjes op de loer. Denk bijvoorbeeld aan de röntgenapparatuur, aan de medicijnen en eventuele andere stoffen die een gevaar voor de gezondheid kunnen opleveren bij verkeerd gebruik. Zorg ervoor dat alles in kaart gebracht is (de RI&E!), beschrijf welke maatregelen er genomen zijn om de risico’s te minimaliseren en zorg ervoor dat je werknemers aantoonbaar voorgelicht zijn (ook al werken ze er al jaren mee). Heb je nog geen RI&E of is deze aan vervanging toe, kijk dan hier voor meer informatie.