[Update Blauwtong] Blauwtongvaccin goedgekeurd: vaccineren kan beginnen

26 april: KNMvD brengt vraag en aanbod samen

Komende weken kunnen we in Nederland starten met het vaccineren van schapen en runderen tegen het blauwtongvirus. En omdat het knutten-seizoen voor de deur staat is het belangrijk dat de dieren nu ook zo snel mogelijk gevaccineerd worden. Om te zorgen voor voldoende capaciteit om dit voor elkaar te krijgen gaat de KNMvD de vacaturebank openstellen voor dierenartsenpraktijken die personeel zoeken en dierenartsen die zich daarvoor aanbieden.
Lees meer 

26 april: Blauwtongvaccin goedgekeurd: vaccineren kan beginnen

Dierenartsen kunnen al volgende week beginnen met vaccineren met het net goedgekeurde Blauwtongvaccin van Spaanse farmaceut Syva. Demissionair minister Adema besloot het vaccin toe te laten na goedkeuring van het Bureau Diergeneesmiddelen en de Commissie toelating diergeneesmiddelen. Binnen enkele dagen zijn er een miljoen dosis vaccins beschikbaar in Nederland. Twee weken later volgt een levering met nog eens een miljoen vaccins.
Lees meer

24 april: NVWA: gebruik het Duits autogeen vaccin voor Blauwtong niet

De NVWA is bekend met berichtgeving over een Duits autogeen vaccin tegen het Blauwtongvirus serotype 3, ANIVAC BTV-3 en de mogelijke inzet hiervan in Nederland. Dit gaat in tegen het besluit van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van vorige week dat dit vaccin niet in Nederland ingezet mag worden omdat de risico’s niet bekend zijn. Het vaccin is namelijk niet uitvoerig getest op veiligheid en werkzaamheid. Lees meer.

23 april: Duits autovaccin tegen blauwtong blijkt niet veilig

Het Duitse autovaccin tegen blauwtong blijkt niet veilig en is per direct van de markt gehaald. Er zijn na de eerste testvaccinaties enkele dieren ziek geworden en na aanvullend onderzoek blijken de dieren positief te testen op het blauwtongvirus. De verwachting is dat het vaccin het blauwtongvirus heeft overgedragen aan de gevaccineerde dieren. Alle Nederlandse (en ook Duitse) dierenartsen die het autovaccin hadden besteld hebben een brief gehad van de Duitse farmaceut dat het vaccin uit de markt wordt gehaald en dat de leveringen teruggehaald worden. Hoeveel dieren inmiddels zijn gevaccineerd is niet bekend. Lees meer hierover op hetschaap.nl.

27 maart 2024 Kamerbrief met onderzoeksrapport Blauwtong en laatste stand van zaken vogelgriep

Minister Adema informeert de Kamer over de laatste ontwikkelingen in de vogelgriepsituatie. De minister gaat in op de laatste risicobeoordeling van de Deskundigengroep Dierziekten, het deels intrekken van de ophokplicht, het grotendeels intrekken van de afschermplicht en andere landelijke maatregelen en het mogelijk gebruik van sneltesten voor hoogpathogene vogelgriep (HPAI). Ook informeert de minister de Kamer over een onderzoek naar katten en vogelgriep en de resultaten van het onderzoek naar de verschijnselen van blauwtong in het najaar van 2023.

Lees hier: Aanpassen landelijke maatregelen vogelgriep, andere vogelgrieponderwerpen en onderzoeksrapport blauwtong

20 december: Blauwtong virus serotype 3 aangetoond bij een drachtige teef

Op 4 november jl. werd een drachtige teef (kruising Rhodesian Ridgeback) van 3,5 jaar oud, woonachtig op een bedrijf waar zowel schapen als runderen gehouden worden ernstig ziek. De symptomen ontwikkelden zich acuut en werden steeds ernstiger.

Het advies aan dierenartsen luidt: “Aangezien blauwtong in grote delen van de wereld voorkomt en er maar een beperkt aantal casus bij honden beschreven is, achten we de kans op infectie van een hond met BTV uiterst klein. De risicogroep betreft met name drachtige honden die toegang hebben tot nageboortes van geïnfecteerde runderen of schapen. Klinische verschijnselen die in de literatuur genoemd worden, zijn koorts, abortus, ernstige benauwdheid en sterfte.” Lees hier het volledige informatiebericht (opgesteld door GD, WBVR, NVWA i.o.m. deskundigengroep dierziekte).

Lees ook: Blauwtong aangetroffen bij hond – WUR

3 december: gepubliceerd in het Tijdschrift voor Diergeneeskunde

• Uitbraak van blauwtong serotype 3 in Nederland
• Hapklare brokken: blauwtongvirus in Nederland heeft unieke genetische samenstelling

21 november: laatste stand van zaken

Op ruim 5500 locaties is de ziekte gedetecteerd, wat vermoedelijk een onderschatting is van het werkelijk aantal besmettingen. Op 1474 locaties is de ziekte vastgesteld op basis van klinische verschijnselen, op ruim 4000 locatie door middel van PCR (aantonen van virus). De infectie is inmiddels aangetroffen in heel Nederland, zij het dat de meeste infecties zijn gezien in het westen en noorden van het land. LNV verwacht dat er de komende tijd nog meer locaties bijkomen, en het beeld dus opnieuw kan wijzigen. Toch ziet LNV een afname in het aantal meldingen en de hoop en verwachting is dat het aantal verder afneemt de komende weken door de dalende omgevingstemperatuur. In België zijn twee gevallen bekend, in Duitsland drie en recent is ook een besmetting vastgesteld in het Verenigd Koninkrijk.

De actuele stand van zaken is te vinden op de site van de NVWA: Actuele dierziekten in Nederland en Europa | Dierziekten | NVWA. Wat er internationaal wordt gezien is te vinden op de site van de Wereldorganisatie voor diergezondheid (WAOH; WAHIS (woah.org)).

Luisterend oor voor veehouders
We wijzen graag op het initiatief Taboer (www.taboer.nl) van LTO en de Stichting Zorg om Boer en Tuinder (ZOB), waar veehouders onder andere terecht kunnen voor een luisterend oor.

Brief LNV aan Tweede Kamer
De minister van LNV stuurde op 16 november een brief naar de Tweede Kamer waarin hij inging op onder andere:

Oorsprong BTV3
De oorsprong van de variant die nu in Nederland circuleert is nog altijd niet bekend. Er is geen duidelijke verwantschap met het BTV3 serotype dat op Sardinië en Sicilië circuleert (in Nederland is sprake van een andere variant) en er zijn geen gegevens over BTV3 serotypen in andere landen in de wereld. De kans dat we de route van introductie vinden is zeer klein. LNV zal nog bekijken of onderzoek naar routes van introductie van BTV3 virus inzicht biedt en zo ja op welke wijze dit kan worden vormgegeven. Daarvoor is overleg met de Deskundigengroep Dierziekten.

Verloop van de infectie
Door de Gezondheidsdienst voor Dieren wordt momenteel op een aantal bedrijven (schapen, geiten, runderen) onderzoek gedaan naar de verschijnselen en het verloop van de infectie op die bedrijven. Zodra meer gegevens bekend zijn, wordt u daarover geïnformeerd.

Onderzoekers hebben aangegeven dat dieren die zijn hersteld van een BTV-infectie zeer waarschijnlijk levenslang beschermd tegen hetzelfde serotype. Dit betekent dat bij eventuele herinfectie er geen of veel minder klinische verschijnselen optreden en geen sterfte. Deze dieren ontwikkelen ook geen of nauwelijks viremie en dus weinig virus. Dan vormen deze dieren als mogelijke infectiebron voor knutten en dus indirect voor andere dieren geen groot risico meer. Deze stellingen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd in of bevindingen uit het verleden. Hoewel niet zeker, zal bovenstaande vermoedelijk ook van toepassing zijn op de BTV3 variant die nu in Nederland spreidt.

Wat betreft de duur van de bescherming door een immuunrespons na vaccinatie met geïnactiveerd vaccin gaven experts aan dat antistoffen nog jaren aanwezig blijven. Echter de onderzoekers geven ook aan dat de mate of duur van bescherming niet is bestudeerd. Wat een nieuw vaccin biedt aan immuunrespons is nu natuurlijk ook niet aan te geven.

Vaccinatie
De minister zet zich in om farmaceutische bedrijven te bewegen om medio volgend jaar (mogelijk voor een nieuw knuttenseizoen) een veilig en werkzaam vaccin beschikbaar te maken. Eerder zal naar verwachting niet mogelijk zijn, het ontwikkelen en produceren van vaccins kost tijd. We houden, zelfs als er een versnelde beoordeling kan worden gedaan, rekening met een termijn van tenminste zes maanden vanaf de start van het proces totdat vaccin daadwerkelijk beschikbaar is. Ter vergelijking: een normale procedure duurt meer dan 1,5 jaar. De minister is in gesprek met farmaceuten om hen waar mogelijk te faciliteren. Met andere lidstaten van de Europese Unie wordt hierin zoveel mogelijk samen opgetrokken, om de urgentie en het belang van vaccinatie te benadrukken. De sectoren kunnen zelf hun netwerk gebruiken om eveneens met farmaceuten het gesprek aan te gaan.

WBVR zal een diermodel ontwikkelen dat kan worden gebruikt om kandidaatvaccins te testen op effectiviteit.

Preventie
Op dit moment zijn er voor de veehouders nog steeds weinig middelen ter beschikking om de ziekte te weren. Veehouders kunnen weinig anders doen dan hun dieren op stal te zetten en, waar mogelijk, proberen knutten te weren. LNV heeft aan Royal GD gevraagd om de variatie in klinische verschijnselen en sterfte bij runderen en schapen te beschrijven en te onderzoeken wat de prevalentie is van BTV 3 op besmette bedrijven.

Handel tussen lidstaten
Afspraken over handel in, in dit geval onder andere herkauwers, worden op Europees niveau gemaakt. De regels die worden gesteld aan verplaatsingen gelden immers voor de hele EU.  Er gelden voor het verplaatsen van dieren tussen lidstaten allerlei diergezondheidsvoorschriften, vastgelegd in de Europese diergezondheidsregelgeving. Zo dienen dieren die uit met blauwtong besmette lidstaten naar andere lidstaten worden verplaatst te voldoen aan specifieke, strikte voorschriften. Staand beleid in Nederland (en de EU) is om de handel niet onnodig te belemmeren als dat veterinair niet noodzakelijk is. Vanwege de verandering in de BT-status van Nederland, en daarna België en Duitsland, heeft Nederland aan de Europese Commissie laten weten een derogatie te willen doorvoeren voor verplaatsingen uit BTV3 besmette lidstaten of regio’s naar Nederland. Voor BT-gevoelige dieren uit blauwtonggevoelige gebieden (zoals België en delen van Duitsland) kunnen door deze derogatie nu zonder aanvullende voorwaarden ten aanzien van BT type 3 worden verplaatst. Dat geldt, vanwege de interne markt, dus ook voor verplaatsingen van gevoelige dieren naar Duitsland en België (zie website).

[1] Stand van zaken blauwtongepidemie | Tweede Kamer der Staten-Generaal

7 november: Melden Blauwtong kan vanaf nu online

De NVWA meldprocedure voor Blauwtong is iets gewijzigd. Klinische verdenkingen (m.u.v. dierentuindieren) kunnen dierhouders of dierenartsen vanaf nu melden via dit meldformulier. Telefonisch contact bij een klinische verdenking is dus niet meer noodzakelijk.
Voor dierentuindieren geldt nog steeds een uitzondering: deze moeten altijd direct bij ons telefonisch gemeld worden via het landelijk meldpunt. Lees meer over melden van Blauwtong op nvwa.nl.

2 november: Vrij verkeer herkauwers tussen BTV3 landen weer mogelijk

De regeling die de import van dieren uit gebieden die ook met BTV3 besmet zijn (nu België en Duitsland) zonder voorwaarden mogelijk maakt, is inmiddels gepubliceerd. Ook België en Duitsland hebben deze zogenoemde derogaties opgesteld. Vrij verkeer van herkauwers tussen BTV3 landen is dus weer mogelijk. Lees het protocol vervoer herkauwers op nvwa.nl.

13 oktober: Kijk terug: Update Blauwtong

Op 12 oktober organiseerden we een online Update Blauwtong. Wat is de kennis en zijn de ervaringen tot nu toe? Met René van den Brom en Reinie Dijkman (GD) over de laatste stand van zaken, de verspreiding en de pathologische bevindingen. Met Mark van der Heijden (dierenarts  ULP) over het ziektebeeld in de praktijk en Katrien van den Brink (GD) over Blauwtong bij het rund.

Leden van de KNMvD kunnen de Update hier terugkijken (na inlog)

12 oktober: Kamerbrief stand van zaken blauwtong en toelating vaccin

In deze brief geeft minister Adema een update van de stand van zaken van de blauwtonguitbraak en een toelichting op het niet toelaten van het Zuid-Afrikaanse vaccin.

Lees ook: Stand van zaken en vaccinatie blauwtong | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl

12 oktober: Afwegingskader voor behandelingsperspectief van schapen met BTV-3

GD heeft in opdracht van de Begeleidingscommissie Monitoring Diergezondheid Kleine Herkauwers de pathologische bevindingen bij schapen met een BTV-3-infectie beschreven. Met experts van verschillende disciplines is een afwegingskader opgesteld voor de behandeling van schapen die zijn geïnfecteerd met BTV-3, op basis van de pathologische gegevens, klinische informatie uit het veld en wetenschappelijke kennis. Afwegingskader voor behandelingsperspectief van schapen met BTV-3 (gddiergezondheid.nl)

29 september: Blauwtong: protocol vervoer herkauwers

Deze instructie beschrijft de eisen met betrekking tot blauwtong (BT) voor alle verplaatsingen naar lidstaten en derde landen van de volgende diersoorten: runderen, schapen/geiten, kameelachtigen, hertachtigen en andere blauwtonggevoelige hoefdieren (verder: herkauwers). nvwa.nl: BLAUWTONG: protocol vervoer herkauwers | Voorschrift

21 september: Nieuwe werkwijze meldingen blauwtong

Veehouder en praktiserend dierenarts hoeven bij een verdenking van blauwtong geen dierziektemelding meer te doen bij de NVWA. Lees verder

Op dinsdag 5 september 2023 is opnieuw blauwtong vastgesteld in Nederland. Het betreft dit keer serotype 3.

Webinar

Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) hielden vrijdag 8 september gezamenlijk een webinar om de laatste kennis en ervaring over blauwtong te delen. Bekijk op hetschaap.nl het webinar terug.

6 september: Belangrijkste nieuws voor dierenartsen