KNMvD Afrikaanse Varkenspest bulletin: het virus is niet weg!
Op 8 oktober jl. informeerden wij u voor het laatst over de situatie rondom Afrikaanse Varkenspest (AVP). Inmiddels lijkt de uitbraak in België zich gelukkig niet verder uit te breiden en zijn er geen nieuwe gevallen in onze buurlanden buiten de ingestelde gebieden gemeld.
Desondanks blijft de dreiging van een uitbraak met Afrikaanse Varkenspest in Nederland bestaan. In dit bulletin geven we u een update van de recente ontwikkelingen. Voorlopig zal dit het laatste AVP bulletin zijn, mochten er nieuwe ontwikkelingen zijn dan melden wij dat uiteraard zo spoedig mogelijk.
Stand van zaken België
In België zijn binnen het aangewezen gebied tot nu toe 231 wilde zwijnen aangetroffen met AVP. Vanwege EU regels heeft België dat gebied nu verdeeld in twee zones. In deze zones I en II zijn maatregelen van toepassing voor zowel everzwijnen als gedomesticeerde varkens, in overeenstemming met de Europese wetgeving.
Voor meer informatie zie: http://www.afsca.be/avp/actualiteit/belgie/
Het Belgische Wetenschappelijk Comité van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen bracht een rapport uit over de risico’s van AVP. Zij schatten het risico van verdere verspreiding van het AVP-virus zelfs met de controlemaatregelen nog steeds als zeer hoog in. Het risico van introductie op varkensbedrijven is momenteel klein, behalve voor varkensbedrijven met buitenuitloop in een besmette regio of in regio’s waar everzwijnen aanwezig zijn, evenals voor varkensbedrijven met een lager niveau van biosecurity. Het risico voor verdere verspreiding tussen varkensbedrijven vanuit een eventuele haard, wordt als laag ingeschat. De huidige beheersmaatregelen voor het controleren van de verspreiding van het AVP-virus in de wilde fauna en de preventieve maatregelen die voorgesteld zijn om de introductie en de verspreiding van het virus naar de Belgische varkensbedrijven te vermijden worden door het Wetenschappelijk Comité adequaat bevonden.
Voor wat betreft de wilde fauna, beveelt het Wetenschappelijk Comité preventieve en controlemaatregelen aan die tot doel hebben om de passieve bewaking te intensifiëren (actief opzoeken van kadavers van everzwijnen), de momenteel geïnfecteerde populatie te isoleren, de everzwijnpopulatie in België significant te reduceren, de biosecurity te behouden en te verbeteren en tot slot de verdere verspreiding van het virus bij everzwijnen in te schatten door de ontwikkeling van modelleringstools. Voor wat betreft de Belgische varkenssector, onderstreept men de noodzaak van een regelmatige evaluatie van de biosecurity van varkensbedrijven en deze waar nodig te verbeteren. Verder wordt de ontwikkeling van een op risico gebaseerde bewaking op bedrijven met een verhoogd risico en het ophokken van varkens met buitenbeloop in geïnfecteerde gebieden of in gebieden met een sterke densiteit aan everzwijnen aanbevolen. Tenslotte worden er aanbevelingen geformuleerd met betrekking tot wetenschappelijk onderzoek en een aantal onzekerheden, vooral in verband met de eventuele rol van insecten als mechanische vectoren en het eventuele risico van diervoeder dat geproduceerd wordt in geïnfecteerde regio’s.
AVP bestrijding in Europa
De EFSA bracht in november een rapport uit over de effectiviteit van de bestrijding van AVP. De conclusie van deskundigen is dat een vroeg detectie aangevuld met het zo snel mogelijk verwijderen van de karkassen van dode wilde zwijnen en intensieve jacht in aangewezen gebieden de kans op eradicatie vergroot.
Meer informatie over de adviezen van de EFSA vindt u hier: http://www.efsa.europa.eu/en/press/news/181129
Ondanks de maatregelen die opgelegd worden, blijft het virus van AVP zich verder verspreiden in Oost-Europa. De ziekte breidt daarbij verder westwaarts uit. Dat komt zowel door verplaatsing van wilde zwijnen zelf als menselijk handelen. In alle landen van de Europese Unie zijn de controlemaatregelen identiek en zal er bij een uitbraak telkens een beperkingsgebied afgebakend worden waar elk transport van levende varkens en varkensvlees of -producten verboden is. Deze beperkingsgebieden worden regelmatig aangepast rekening houdend met de epidemiologische situatie (Besluit 2014/709/EU).
De situatie op 11-12-2018 is als volgt.
Ook buiten Europa breidt het virus zich ook snel uit, bijvoorbeeld in landen als China. Daarmee is er nog steeds dreiging dat AVP zich vroeg of laat verspreidt naar de Nederlandse populatie wilde zwijnen.
Veterinair overleg
Op 25 oktober organiseerde de KNMvD voor de tweede keer een veterinair afstemmingsoverleg over AVP. Het doel was informatie-uitwisseling en afstemming tussen dierenartsen die vanuit verschillende achtergronden betrokken zijn het AVP-dossier. Er waren collega’s van de GD, NVWA, Jagersvereniging KNJV, het Dutch Wildlife Health Centre, de Caring Vets en de KNMvD aanwezig. Onderwerp van gesprek waren de laatste ontwikkelingen, mogelijkheden voor preventie, het afschot van wilde zwijnen en de optie om abortus in te zetten om welzijnsproblemen op varkensbedrijven bij een AVP-uitbraak te voorkomen. De laatste twee punten worden hieronder toegelicht.
Verkleinen van de populatie wilde zwijnen
Inmiddels wordt in verschillende provincies in Nederland gewerkt aan het terugdringen van de populatie wilde zwijnen. In dat kader is drukjacht weer tijdelijk toegestaan. De KNMvD is van mening dat het verkleinen van de populatie wilde zwijnen noodzakelijk is om verspreiding van het AVP-virus bij een mogelijke uitbraak zo veel mogelijk te voorkomen. Met name bij natuurorganisaties is veel weerstand tegen het preventieve afschot. De KNMvD gaat het gesprek hierover aan met hulp van de beschikbare kennis van onder andere het Dutch Wildlife Health Centre. Ook de EFSA ziet het inperken van de populatie wilde zwijnen als een belangrijke strategie om de AVP epidemie te bestrijden. Dat zelfde geldt voor onze Europese koepelorganisatie de Federation of Veterinarians in Europe (FVE).
Abortus van zeugen om welzijnsproblemen bij een AVP-uitbraak te voorkomen
Een uitbraak van Afrikaanse Varkenspest onder wilde zwijnen of gehouden varkens zal volgens de KNMvD snel tot welzijnsproblemen voor varkens leiden. Doordat varkens niet meer afgevoerd mogen worden ontstaat er op varkensbedrijven naar verwachting snel overbevolking. Dit zal leiden tot gezondheids- en welzijnsproblemen zoals stress, agressie, staartbijten en een verhoogde kans op ziektenuitbraken. De KNMvD is van mening dat abortus van zeugen in die gevallen onder bepaalde voorwaarden te rechtvaardigen is. Het standpunt van de KNMvD is gepubliceerd op de website, gedeeld met LNV en zal ook besproken worden met de POV.
Varkenshouders wordt geadviseerd op voor 30 dagen noodopvang te realiseren op hun bedrijf. Ook de IKB’s stellen deze eis. Adviezen over het realiseren van noodopvang vindt u onder andere hier:
De overheid heeft meermaals aangegeven dat het instellen van een fokverbod of andere maatregelen niet van toepassing zal zijn bij uitbraken bij wilde zwijnen, noch bij uitbraken in belangrijke afzetlanden van Nederland. De realisatie van noodopvang is derhalve van hoog belang voor dierenwelzijn als de individuele varkenshouder.
Reiniging en desinfectie
Het gebruik van de juiste reinigings- en desinfectiemiddelen om het virus te doden is natuurlijk van groot belang. Dit speelt met name bij transportmiddelen die dieren of diervoeding vervoeren. vervoeren. Er is daarom door Nevedi een handleiding ontwikkeld om via de website van het Ctgb de aangewezen middelen te zoeken.
Naslag recente publicaties over AVP
In het Tijdschrift van Diergeneeskunde van november verscheen een artikel over AVP.
Ook in het KNJV-blad De Jager stond een uitgebreid artikel over AVP.
Op 12 oktober 2018 schreef minister Schouten een brief aan de Tweede Kamer en op 15 oktober beantwoordde zij een aantal Kamervragen over AVP. Verder heeft de overheid heeft de tarieven voor de georganiseerde dierziektebestrijding in 2019 vastgesteld, die zullen ook van kracht zijn bij een eventuele AVP-uitbraak.
