Q-koorts uitbraak in dierentuin – Meldplicht voor kamelen en hertachtigen ingesteld

Op 3 juni 2025 is bij bosrendieren in een dierentuin in Kerkrade (Limburg) Q-koorts vastgesteld naar aanleiding van abortus bij deze bosrendieren. Zoals bekend vormt Q-koorts een risico voor de volksgezondheid. Q-koorts is een zoönose en wordt veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii, die algemeen voorkomt in de omgeving, maar bij abortussen in grote mate vrijkomt en daarbij tot humane besmetting kan leiden.

Vorige week is een Kamerbrief verstuurd over deze besmetting. In deze mail informeren wij u over een aanpassing in het beleid wat naar aanleiding van deze casus is doorgevoerd. Per 5 juni is Q-koorts door de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) aangewezen als besmettelijke dierziekte bij hert- en kameelachtigen. Dit betekent dat houders en dierenartsen bij een vermoeden van, of een vastgestelde besmetting met Q-koorts bij deze diersoorten, dit moeten melden bij de NVWA. Tevens heeft de minister van LVVN op basis van deze regeling de bevoegdheid om maatregelen te treffen ten aanzien van hert- en kameelachtigen, indien dat voor de bescherming van de volksgezondheid noodzakelijk wordt geacht. Op dit moment is geen sprake van maatregelen voor deze diersoorten.

Zie voor de regeling, deze pagina: Regeling aanwijzing Q-koorts bij hert-en kameelachtigen | Regeling | Rijksoverheid.nl

Achtergrond

In de Europese verordening (EU) 2018/1882^[1] is Q-koorts bij bizons, runderen, buffels, schapen en geiten door de Europese Unie gecategoriseerd als een E-ziekte en daarmee meldplichtig voor deze diersoorten. Deze meldplicht is in nationale wetgeving overgezet. Bosrendieren (hertachtigen) vallen niet onder deze EU-aanwijzing. Het is bekend dat Q-koorts bij meer diersoorten voorkomt dan bij de genoemde soorten in de EU-regels. Tot nu toe is een besmetting bij hertachtigen ook niet eerder voorgekomen (voor zover bekend) op een publiekslocatie zoals een dierentuin.

De casus van deze week laat zien dat zo’n besmetting wel mogelijk is. Dit gaf aanleiding voor de minister van LVVN om hert- en kameelachtigen ook nationaal aan te wijzen als gevoelige diersoorten.

Naast hertachtigen is uit voorzorg besloten om ook Q-koorts bij kameelachtigen aan te wijzen als meldingsplichtige dierziekte. Ook kameelachtigen (bv lama’s of alpaca’s) staan vaak op een locatie met een publieksfunctie of op andere houderijen waar contact met publiek mogelijk is. Dat maakt dat het vanuit het voorzorgsbeginsel wenselijk is om maatregelen te kunnen nemen bij een verdenking of besmetting met Q-koorts, ter bescherming van bezoekers of medewerkers.

Praktische gevolgen

De meldplicht betekent dat een houder of een dierenarts die weet of vermoedt dat een dier besmet is met Q-koorts dat zo snel als praktisch mogelijk dient te melden bij de NVWA. Zoals dit in de praktijk ook bij schapen, geiten en runderen is ingevuld, is een verhoogd aantal abortussen en/of vroeggeboortes aanleiding om een besmetting met Q-koorts te vermoeden.