Afrikaanse varkenspest bij wilde zwijnen in Spanje

Afgelopen vrijdag ontving Nederland de eerste berichten van een besmetting met Afrikaanse varkenspest (AVP) in wilde zwijnen in Spanje, in de regio net ten noordwesten van Barcelona. De officiële informatie die LVVN hierover heeft ontvangen is tot nu toe beperkt. Het Spaanse ministerie van Landbouw, Veeteelt, Visserij en Voedsel heeft zaterdagmiddag een persconferentie gegeven waarin ze nader hebben toegelicht welke maatregelen zij hebben getroffen.

Rondom de vindplaats van de eerste besmette kadavers is een beperkingszone met een straal van 6 kilometer ingesteld. Binnen deze straal zijn maatregelen getroffen waaronder een volledige sluiting van natuurgebieden voor het publiek en een verbod op alle jacht- en bosbouw- en recreatieve activiteiten. Tevens worden de gebruikelijke maatregelen getroffen om verdere verspreiding van AVP onder wilde zwijnen en naar varkenshouderijen te voorkomen door onder andere het plaatsen van wildrasters en het implementeren van strikte bioveiligheidsmaatregelen.

Naast de 6 kilometer beperkingszone is een extra beperkingszone met een straal van 20 kilometer ingesteld. Volgens de informatie die via de Europese Commissie is verspreid liggen er in deze zone in totaal 34 varkenshouderijen. Voor al deze varkenshouderijen zijn per direct transportverboden en verhoogde hygiënemaatregelen ingesteld. Tevens zijn deze bedrijven verplicht aan extra monitoring op AVP te voldoen. Het is nog niet duidelijk welke beperkingen verder precies zijn ingesteld, de officiële website van Catalonië spreekt over “beperkingen van vrijetijds-, jacht- en biodiversiteits-gerelateerde activiteiten.” Er zijn in ieder geval beperkingen ingesteld in het Parc Natural de Collserola en de omliggende gemeenten, de toegang tot het park is verboden voor wandelaars en fietsers.

Levende transporten van varkens

Op het moment dat er uitbraken van dierziekten in voorheen vrije lidstaten plaatsvinden voert de NVWA een risicobeoordeling uit. Hieruit is gebleken dat er in de afgelopen 6 weken ruim 370 transporten van levende varkens vanuit Nederland richting Spanje zijn uitgevoerd. Deze transporten kunnen bij terugkeer een risico vormen voor de insleep van Afrikaanse varkenspest naar Nederland. Een uitbraak van een bestrijdingsplichtige dierziekte in wilde dieren vormt geen reden voor het instellen van een verplichte dubbele reiniging en ontsmetting van terugkerende veewagens naar Nederland. Echter, vanwege de situatie omtrent Lumpy skin disease (LSD) in Spanje is deze verplichting al sinds 4 oktober 2025 ingesteld. LVVN roept vervoerders op zich strikt aan deze verplichting te houden.

Extra alertheid noodzakelijk

Deze uitbraak van Afrikaanse varkenspest bij wilde zwijnen in Spanje komt als een verrassing, maar is illustrerend voor de verspreidingsvorm die AVP in Europa al jaren laat zien. De uitbraak vindt plaats ver van bestaande uitbraakgebieden in andere lidstaten, en kan alleen zijn veroorzaakt doordat iemand het virus over lange afstand heeft meegenomen (menselijk handelen). Deze uitbraak verandert niet direct het risico op insleep naar Nederland. Desalniettemin blijven we aandacht vragen voor het in acht nemen van de nodige bioveiligheidsmaatregelen op het primaire bedrijf én in de logistieke sector. Door strikt alle bioveiligheidsmaatregelen na te leven kunnen we alleen samen er alles aan doen om  AVP buiten Nederland te houden.

Voor meer informatie over beperkingsgebieden of het laatste nieuws verwijzen we je naar de website van de Catalaanse overheid:

1. Agricultura activa mesures urgents de contro… – Govern.cat
2. Mapas y datos del impacto del brote de peste porcina y los riesgos en zonas con alta densidad de granjas

De ontwikkelingen omtrent deze nieuwe uitbraak worden komende tijd scherp in de gaten gehouden. De Chief Veterinary Officer (CVO) van LVVN zal in nauw contact blijven met de Spaanse en andere Europese CVO’s. Daarnaast wordt verdere berichtgeving vanuit de Europese commissie afgewacht voor meer details. Ondertussen wordt in Nederland uitvoering gegeven aan het plan van aanpak Afrikaanse varkenspest in wilde zwijnen dat op 19 november door het ministerie van LVVN, de provincies Limburg, Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en LandschappenNL en de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) is ondertekend. Voor meer informatie kan je hier terecht.